آیا تا به حال هنگام کار با تجهیزات الکتریکی نیاز به اندازه‌گیری ولتاژ، جریان یا مقاومت داشته‌اید؟ایا به دنبال آموزش فارسی کار با مولتی متر دیجیتال میباشید؟ مولتی متر یکی از ابزارهای کلیدی برای اندازه‌گیری این پارامترها است و دانستن نحوه کار با مولتی متر ، مهارتی ضروری برای مهندسان برق، تکنسین‌های تعمیرات و علاقه‌مندان به الکترونیک محسوب می‌شود.در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام و علمی روش کار با مولتی متر را بررسی کرده و  راهکاری جامع و دقیق به صورت یک مقاله جهت آموزش صفر تا صد کار با مولتی متر ارائه می‌دهیم.(این مقاله حاوی فیلم آموزش کار با مولتی متر در زمینه های مختلف، در کوتاه ترین زمان ممکن میباشد.)

1. مولتی متر چیست و چرا اهمیت دارد؟

1.1.تعریف مولتی متر

مولتی متر (Multimeter) یک ابزار اندازه‌گیری الکتریکی است که می‌تواند مقادیر مختلفی مانند ولتاژ (V)، جریان (A) و مقاومت (Ω) را اندازه‌گیری کند. این دستگاه ولتاژ (V)، جریان (A) و مقاومت (Ω) را اندازه‌گیری کرده و در بسیاری از کاربردهای صنعتی، خانگی و آزمایشگاهی به کار می‌رود. در مدل‌های پیشرفته، امکان تست دیود، اندازه‌گیری ظرفیت خازن، اندازه‌گیری فرکانس و بررسی دما نیز وجود دارد.این دستگاه در مدل‌های آنالوگ و دیجیتال موجود است که هرکدام برای کاربردهای خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. که قبل از توضیح نحوه کار با مولتی متر لازم است تا تفاوت این دو مولتی متر را شرح دهیم.

1.2. مولتی متر چگونه کار می‌کند؟

مولتی متر شامل یک مدار داخلی پیشرفته است که با استفاده از تقویت‌کننده‌های عملیاتی، مبدل‌های آنالوگ به دیجیتال و مقاومت‌های مرجع می‌تواند مقدار دقیق پارامترهای الکتریکی را محاسبه و نمایش دهد.

  • در حالت اندازه‌گیری ولتاژ، مولتی متر مانند یک ولتمتر عمل کرده و اختلاف پتانسیل بین دو نقطه را نمایش می‌دهد.
  • در حالت اندازه‌گیری جریان، به‌عنوان آمپرمتر در مدار سری قرار می‌گیرد و مقدار جریان عبوری را محاسبه می‌کند.
  • در حالت اندازه‌گیری مقاومت، مولتی متر مقدار مقاومت اهمی یک قطعه یا مدار را بر اساس تغییرات ولتاژ و جریان مشخص می‌کند.

شما میتوانید اطلاعات بیشتری را در رابطه با انواع و کاربرد مولتی متر ها در دسته بندی مولتی متر  سایت شایور ابزار پایتخت پیدا کنید.

1.3. تفاوت مولتی متر آنالوگ و دیجیتال: کدام گزینه بهتر است؟

مولتی مترها در دو مدل آنالوگ و دیجیتال طراحی شده‌اند که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند و برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. انتخاب بین این دو مدل به نیازهای کاربر، دقت موردنیاز و نوع سیگنال اندازه‌گیری‌شده بستگی دارد. در ادامه، مقایسه‌ای جامع بین این دو نوع مولتی متر ارائه خواهیم داد. سپس به بیان روش کار با مولتی متر میپردازیم.

تفاوت مولتی متر آنالوگ و دیجیتال

🔹 مولتی متر آنالوگ (Analog Multimeter)

مولتی مترهای آنالوگ دارای یک صفحه مدرج با عقربه متحرک هستند که مقدار اندازه‌گیری‌شده را نمایش می‌دهد.

✔ مزایای مولتی متر آنالوگ:
  • نمایش تغییرات لحظه‌ای سیگنال‌ها: این مدل در اندازه‌گیری تغییرات سریع ولتاژ و جریان بسیار دقیق‌تر از مدل‌های دیجیتال عمل می‌کند، زیرا حرکت عقربه باعث می‌شود تغییرات بلافاصله دیده شوند.
  • عدم نیاز به تغذیه الکتریکی برای عملکردهای پایه: برای اندازه‌گیری‌های مقاومت و برخی سیگنال‌های کم‌توان، مولتی متر آنالوگ می‌تواند بدون باتری کار کند.
  • سرعت پاسخگویی بالا: عقربه به تغییرات کوچک سیگنال بسیار سریع‌تر از نمایشگر دیجیتال واکنش نشان می‌دهد، به همین دلیل برای اندازه‌گیری سیگنال‌های ناپایدار یا نویزدار انتخاب مناسبی است.
❌ معایب مولتی متر آنالوگ:
  • خواندن مقادیر نیاز به مهارت دارد: تشخیص مقدار دقیق روی صفحه مدرج می‌تواند سخت باشد، مخصوصاً اگر تجربه کافی نداشته باشید.
  • احتمال بروز خطای دید: اگر زاویه دید کاربر نسبت به صفحه نمایش درست نباشد، مقدار خوانده‌شده ممکن است با مقدار واقعی تفاوت داشته باشد (خطای پارالاکس).
  • دقت پایین‌تر نسبت به مدل دیجیتال: در اندازه‌گیری‌های حساس، یک مولتی متر دیجیتال عملکرد بهتری دارد.

🔹 مولتی متر دیجیتال (Digital Multimeter – DMM)

مولتی مترهای دیجیتال دارای نمایشگر LCD یا LED هستند که مقدار اندازه‌گیری‌شده را به‌صورت عددی نمایش می‌دهد. این مدل‌ها در سال‌های اخیر به دلیل دقت و سهولت استفاده محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.

✔ مزایای مولتی متر دیجیتال:
  • دقت بالا و خوانایی بهتر: مقادیر به‌صورت عددی نمایش داده می‌شوند که احتمال خطای خواندن را کاهش می‌دهد.
  • قابلیت‌های پیشرفته: بسیاری از مدل‌های دیجیتال دارای ویژگی‌هایی مانند True RMS، ثبت داده‌ها، اندازه‌گیری فرکانس، ظرفیت خازن و تست دیود هستند.
  • سادگی در استفاده: نیازی به مهارت خاصی برای خواندن مقادیر نیست و کاربران مبتدی نیز می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
  • حذف خطای پارالاکس: در مولتی مترهای دیجیتال، نمایش مقدار به‌صورت عددی از بروز اشتباهات دیداری جلوگیری می‌کند.
❌ معایب مولتی متر دیجیتال:
  • سرعت پاسخگویی کمتر: نمایشگر دیجیتال گاهی نمی‌تواند تغییرات ناگهانی ولتاژ یا جریان را به‌سرعت نمایش دهد.
  • نیاز به باتری یا منبع تغذیه: برخلاف مدل آنالوگ، مولتی متر دیجیتال برای کار کردن به منبع تغذیه داخلی (باتری یا آداپتور) نیاز دارد.
  • حساسیت بیشتر به ضربه و شوک: نمایشگر LCD ممکن است در برابر ضربات فیزیکی آسیب‌پذیرتر باشد.

📊 مقایسه مولتی متر آنالوگ و دیجیتال در یک نگاه

ویژگی مولتی متر آنالوگ مولتی متر دیجیتال
دقت اندازه‌گیری متوسط بالا (True RMS)
نمایش نتایج عقربه‌ای عددی (LCD/LED)
سرعت پاسخگویی سریع‌تر کندتر در تغییرات ناگهانی
خطای خواندن احتمال بالای خطای پارالاکس خطای کم‌تر
نیاز به تغذیه الکتریکی نه، در برخی حالت‌ها بله، همیشه
امکانات اضافی ندارد اندازه‌گیری خازن، فرکانس، دما و غیره
مقاومت در برابر ضربه بیشتر کمتر

کدام مولتی متر برای شما مناسب‌تر است؟

  • اگر تکنسین تعمیرات الکترونیک هستید و با سیگنال‌های AC و DC کار می‌کنید، مولتی متر دیجیتال با قابلیت True RMS انتخاب بهتری است. این مدل‌ها دقت بالایی در اندازه‌گیری سیگنال‌های پیچیده و غیرسینوسی دارند.
  • اگر با مدارهای حساس و سیگنال‌های متغیر سریع سروکار دارید، یک مولتی متر آنالوگ گزینه مناسبی است، زیرا سرعت پاسخگویی بالاتری دارد و تغییرات لحظه‌ای را بهتر نمایش می‌دهد.
  • برای کارهای عمومی و تست‌های استاندارد، یک مولتی متر دیجیتال ساده گزینه‌ی اقتصادی و کارآمدی خواهد بود.

2. اجزای مختلف مولتی متر و نحوه کار با آن‌ها

اجزای مختلف مولتی متر و نحوه کار با آن ها -

پیش از آشنایی با نحوه کار با مولتی متر لازم است تا با اجزای آن آشنایی داشته باشیم.در ادامه اجزای مختلف مولتی متر را به اختصار برای شما شرح داده ایم:

2.1. نمایشگر (Display) – نحوه نمایش مقادیر اندازه‌گیری‌شده

اجزای نمایشگر مولتی متر

در جدول زیر اجزای نمایشگر مولتی متر را به اختصار برای آشنایی هرچه بهتر با  نحوه کار با مولتی متر معرفی کرده ایم:

شناسه مرجع اصلی ثانویه کاربردی تخصصی
1 ارقام ✔
2 قطبیت ✔
3 بوق پیوستگی ✔
4 حالت نسبی (REL) ✔
5 حالت هموارسازی ✔
6 نشانگر خوانش منفی ✔
7 ورودی ولتاژ بالا (بیشتر از 30 ولت AC یا DC) ✔
8 حالت نگه‌داری خودکار (Auto Hold) ✔
9 نگه‌داری نمایشگر ✔
10 حالت حداقل و حداکثر پیک ✔
11 ضبط مقادیر حداقل و حداکثر ✔
12 حالت فیلتر پایین‌گذر ✔
13 نشانگر باتری ضعیف ✔
14 حالت ضبط داده‌ها ✔
15 واحدهای اندازه‌گیری ✔
16 دامنه انتخاب‌شده ✔
17 حالت وضوح بالا ✔
18 دامنه خودکار یا دستی ✔
19 نمودار میله‌ای آنالوگ ✔

نمایشگر وظیفه نشان دادن مقادیر اندازه‌گیری‌شده را بر عهده دارد و بسته به نوع مولتی متر، در دو مدل دیجیتال و آنالوگ ارائه می‌شود:

  • در مولتی متر دیجیتال (DMM – Digital Multimeter): نمایشگر LCD یا LED مقدار اندازه‌گیری‌شده را به‌صورت عددی و دقیق نشان می‌دهد. این نوع نمایش خواندن داده‌ها را آسان‌تر کرده و احتمال خطای دید را کاهش می‌دهد. برخی از نمایشگرهای دیجیتال دارای نور پس‌زمینه (Backlight) هستند که در محیط‌های کم‌نور نیز امکان خواندن اعداد را فراهم می‌کند.
  • در مولتی متر آنالوگ (Analog Multimeter): یک عقربه متحرک روی صفحه مدرج مقدار اندازه‌گیری‌شده را نشان می‌دهد. این نوع نمایشگر برای ردیابی تغییرات ولتاژ یا جریان در لحظه مناسب‌تر است اما به مهارت بیشتری برای خواندن دقیق مقدار نیاز دارد.

2.2. سلکتور (Selector Switch) – انتخاب حالت اندازه‌گیری

سلکتور کلید چرخشی مرکزی مولتی متر است که به کاربر امکان می‌دهد بین حالت‌های مختلف اندازه‌گیری یکی را انتخاب کند. این کلید معمولاً دارای نمادهای مشخصی است که نشان می‌دهد در هر موقعیت، مولتی متر کدام پارامتر را اندازه‌گیری خواهد کرد.ما در ادامه این آموزش صفر تا صد کار با مولی متر برای متوجه شدن هر چه بهتر  نحوه کار با مولتی متر تمامی حالات سلکتور مولتی متر را برای شما آورده ایم:

سلکتور مولتی متر

این تصویر ترکیبی از چند مدل مولتی‌متر دیجیتال فلوک است و صفحه‌نمایش واقعی یک مدل خاص نیست. این تصویر عملکردهای مختلفی را که در مدل‌های مختلف مولتی‌متر فلوک وجود دارند، نمایش می‌دهد. هیچ مدلی به‌تنهایی شامل همه این قابلیت‌ها نیست. در بسیاری از مدل‌ها، برخی از آیکون‌های عملکرد به رنگ زرد یا قرمز  و یا یک رنگ متمایز  نمایش داده شده‌اند. این نشان می‌دهد که برای فعال‌سازی آن‌ها باید دکمه همرنگ با رنگ نماد آن ها روی مولتی‌متر فشرده شود(در مولتی متر های فلوک این رنگ زرد است). 

معرفی عملکردهای مختلف روی صفحه سلکتور مولتی‌متر فلوک

  1. کلید روشن/خاموش (ON/OFF): این دکمه برای روشن و خاموش کردن دستگاه استفاده می‌شود.

  2. حالت AUTO-V/LoZ (موجود در Fluke 114): این قابلیت از قرائت اشتباه به دلیل ولتاژهای سرگردان (Ghost Voltage) جلوگیری می‌کند و دقت اندازه‌گیری را افزایش می‌دهد.

  3. ولتاژ AC / LoZ: در این حالت، ولتاژ متناوب با امپدانس ورودی پایین اندازه‌گیری می‌شود تا خطای ناشی از نویز کاهش یابد.

  4. ولتاژ AC با فیلتر پایین‌گذر (Low-pass filter): این قابلیت به حذف سیگنال‌های پر فرکانس کمک کرده و برای اندازه‌گیری دقیق ولتاژ در مدارهای دارای اینورتر مفید است.

  5. حالت VCHEK™ (موجود در Fluke 113): این قابلیت امکان اندازه‌گیری هم‌زمان ولتاژ و تست پیوستگی مدار را فراهم می‌کند.

  6. ولتاژ متناوب (AC Voltage): برای اندازه‌گیری ولتاژ برق شهری و سیستم‌های الکتریکی AC استفاده می‌شود.

  7. میلی‌ولت AC (AC Millivolts): برای اندازه‌گیری ولتاژهای بسیار کم در مدارهای الکترونیکی کاربرد دارد.

  8. ولتاژ مستقیم (DC Voltage): برای اندازه‌گیری ولتاژ DC در باتری‌ها، منابع تغذیه و مدارهای الکترونیکی استفاده می‌شود.

  9. میلی‌ولت DC (DC Millivolts): مناسب برای اندازه‌گیری سیگنال‌های ولتاژ DC بسیار کوچک در مدارهای حساس.

  10. دما (Temperature): این حالت با استفاده از ترموکوپل نوع K امکان اندازه‌گیری دمای سطوح و محیط را فراهم می‌کند.

  11. تست پیوستگی مدار (Continuity): زمانی که دکمه صدا فعال باشد، در صورت اتصال بین دو نقطه، بوق هشدار به صدا در می‌آید.

  12. مقاومت (Resistance): برای اندازه‌گیری مقدار اهمی مقاومت‌ها و بررسی وضعیت اتصالات الکتریکی استفاده می‌شود.

  13. ظرفیت خازن (Capacitance): برای اندازه‌گیری ظرفیت خازن‌ها، مناسب برای تعمیرات و تست قطعات الکترونیکی.

  14. تست دیود (Diode Test): امکان بررسی سالم بودن دیودها و مسیرهای جریان الکتریکی را فراهم می‌کند.

  15. اندازه‌گیری جریان AC و DC:
    میلی‌آمپر AC/DC: برای مدارهای کنترلی و حسگرها مناسب است.
    میکروآمپر AC/DC: برای تست مدارهای الکترونیکی با جریان بسیار کم استفاده می‌شود.

حالت‌های رایج در سلکتور مولتی متر:

  • DCV (ولت مستقیم): اندازه‌گیری ولتاژ DC مانند باتری‌ها
  • ACV (ولت متناوب): اندازه‌گیری ولتاژ AC مانند برق شهری
  • DCA (جریان مستقیم): اندازه‌گیری جریان مستقیم در مدار
  • ACA (جریان متناوب): اندازه‌گیری جریان متناوب (در مدل‌های پیشرفته)
  • Ω (اهم): اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی
  • تست پیوستگی (🔊): بررسی مدارهای بسته (با بوق هشدار)
  • تست دیود: بررسی سلامت دیودها و نیمه‌هادی‌ها
  • ظرفیت خازن (F): اندازه‌گیری مقدار خازن در مدل‌های پیشرفته

نکته مهم: همیشه قبل از اندازه‌گیری، مطمئن شوید که سلکتور در موقعیت صحیح تنظیم شده است. انتخاب اشتباه و نا آگاهی از روش کار با مولتی متر می‌تواند باعث آسیب به دستگاه یا مدار شود.

2.3 . راهنمای دکمه‌ها و عملکردهای مولتی‌متر

این تصویر یک ترکیب شبیه‌سازی شده است. نوع و تعداد دکمه‌ها ممکن است بسته به مدل مولتی‌متر متفاوت باشد. در ادامه آموزش صفر تا صد کار با مولی متر به تبیین تک تک این دکمه ها  جهت آشنا شدن هرچه بهتر روش کار با مولتی متر، میپردازیم:

دیگر دکمه های مولتی متر

  1. دکمه روشن/خاموش (On/Off): برای روشن و خاموش کردن دستگاه استفاده می‌شود.

  2. دکمه Min Max: ثبت مقادیر ورودی و صدای هشدار هنگام عبور از مقدار تعیین‌شده.

  3. حالت Peak Min Max: شناسایی و ثبت رخدادهای گذرا و متناوب در سیگنال مانیتور شده؛ ثبت بیشترین مقدار در بازه زمانی کوتاه (میکروثانیه).

  4. دکمه Hold: ثبت و نگه‌داشتن مقدار اندازه‌گیری شده پایدار روی نمایشگر.

  5. حالت AutoHOLD: ثبت مقدار پایدار، اعلام هشدار صوتی و قفل کردن مقدار اندازه‌گیری‌شده برای مشاهده بعدی؛ به‌طور خودکار مقدار جدید را به‌روزرسانی می‌کند.

  6. دکمه Function (عملکرد ثانویه): فعال‌سازی قابلیت‌های ثانویه نمایش داده‌شده با آیکون زرد (اغلب شامل دما و ظرفیت خازنی).

  7. دکمه‌های منو (Menu Buttons): فعال‌سازی عملکردهای مرتبط با منوهای نمایشگر.

  8. سیگنال صوتی (Audible Signal): فعال‌سازی بوق تست پیوستگی مدار.

  9. حالت نسبی (Relative – REL Mode): ثبت مقدار اولیه و نمایش مقدار جدید به‌صورت تفاضلی (Δ)؛ تنظیم مقدار مرجع برای مقایسه با اندازه‌گیری بعدی.

  10. دکمه‌های مکان‌نما (Cursor Buttons): ورود اطلاعات، پیمایش در منوها، تنظیم نمایشگر و انجام سایر تنظیمات.

  11. اندازه‌گیری فرکانس و سیکل کاری (Frequency & Duty Cycle): اندازه‌گیری میزان فرکانس و درصد زمان روشن بودن سیگنال (Duty Cycle).

  12. دکمه Range (محدوده اندازه‌گیری): انتقال به حالت دستی و گردش بین محدوده‌های مختلف؛ برای بازگرداندن حالت خودکار، این دکمه را به مدت دو ثانیه نگه دارید.

  13. دکمه (i) info: نمایش اطلاعات درباره عملکرد فعلی یا آیتم‌های روی نمایشگر در لحظه فشردن دکمه.

  14. دکمه تنظیم روشنایی (Brightness): کنترل نور پس‌زمینه نمایشگر در سه حالت: خاموش، کم و زیاد.

  15. دکمه Select (مخصوص مدل 3000 FC): انتخاب یا لغو انتخاب ماژول بی‌سیم برجسته‌شده در نمایشگر؛ با نگه‌داشتن به مدت یک ثانیه، تمامی ماژول‌های انتخاب‌شده به دستگاه متصل شده و فرآیند جست‌وجو متوقف می‌شود.

  16. دکمه‌های بالا/پایین (Up/Down) – مخصوص مدل 3000 FC: جابجایی بین ماژول‌های بی‌سیم نمایش داده‌شده در صفحه.

2.4. پراب‌های اندازه‌گیری – انتقال داده‌های الکتریکی به مولتی متر

پراب‌ها شامل دو سیم قرمز و مشکی هستند که به پورت‌های ورودی مولتی متر متصل می‌شوند و اندازه‌گیری‌های الکتریکی را انجام می‌دهند.

  • پراب قرمز (مثبت – +): برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت استفاده می‌شود و به پورت‌های VΩmA یا 10A وصل می‌شود.
  • پراب مشکی (منفی – COM): همیشه به پورت COM (زمین یا مشترک) متصل می‌شود و در همه اندازه‌گیری‌ها نقطه مرجع است.
    • نحوه اتصال صحیح پراب‌ها:
      1️⃣ برای اندازه‌گیری ولتاژ یا مقاومت:
      ✔ پراب مشکی به COM و پراب قرمز به VΩmA وصل شود.
      2️⃣ برای اندازه‌گیری جریان کم (کمتر از 200mA):
      ✔ پراب قرمز به VΩmA متصل شود.
      3️⃣ برای اندازه‌گیری جریان بالا (بیش از 200mA):
      ✔ پراب قرمز به 10A وصل شود.

⚠ هشدار: هرگز پراب‌ها را به‌صورت مستقیم به منبع ولتاژ بالا یا جریان زیاد متصل نکنید، مگر اینکه تنظیمات مولتی متر به‌درستی انجام شده باشد.

2.5. پورت‌های ورودی (COM، VΩmA، 10A) – محل اتصال پراب‌ها

مولتی متر دارای چندین پورت ورودی است که بسته به نوع اندازه‌گیری، پراب‌ها باید در محل مناسب وصل شوند.

پورت های ورودی مولتی متر

توجه: همه مولتی‌مترها دارای ورودی مجزا برای میلی‌آمپر (mA) و میکروآمپر (μA) نیستند. در ادامه، ورودی‌های مختلف پراب و کاربردهای آن‌ها برای آشنا شدن هرچه بهتر روش کار با مولتی متر، توضیح داده شده است.

  1. ورودی A (آمپر):

    • ورودی قرمز مولتیمتر برای اندازه‌گیری جریان تا 10 آمپر.
    • اندازه‌گیری فرکانس و سیکل کاری جریان.
    • اتصال کلمپ آمپرمتر با خروجی میلی‌آمپر برای اندازه‌گیری جریان 400 آمپر یا بیشتر (بر اساس ظرفیت کلمپ).

  2. ورودی mA, μA (میلی‌آمپر و میکروآمپر):

    • ورودی قرمز مولتیمتر برای اندازه‌گیری جریان در بازه 0 تا 400 میلی‌آمپر (حداکثر 600 میلی‌آمپر به مدت 18 ساعت).
    • اندازه‌گیری فرکانس و سیکل کاری جریان.
    • اتصال کلمپ آمپرمتر با خروجی میلی‌آمپر برای اندازه‌گیری جریان تا 600 آمپر AC.

  3. ورودی COM (مشترک):

    • ورودی مشکی برای تمام اندازه‌گیری‌ها.
    • اتصال زمین یا ترمینال منفی در مدارها یا لوازم جانبی.
    • این ورودی به‌عنوان “ترمینال بازگشت” (Return Terminal) نیز شناخته می‌شود.
    • COM مخفف Common (مشترک) است.

  4. ورودی V (ولتاژ)، Ω (مقاومت)، دیود (→|)، ظرفیت خازنی (||)، دما (°C/°F):

    • ورودی قرمز برای اندازه‌گیری ولتاژ، مقاومت، تست دیود، ظرفیت خازنی، فرکانس، سیکل کاری و دما (در صورت پشتیبانی).
    • هنگام استفاده از کلمپ جریان مبتنی بر اثر هال، این ورودی قرمز نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
    • نکته مهم:
      • ورودی پراب قرمز باید متناسب با پارامتر انتخاب‌شده روی دکمه چرخشی تنظیم شود.
      • اگر کلید چرخشی روی ولتاژ متناوب (AC Voltage) تنظیم شده باشد، پراب قرمز باید به ورودی مخصوص ولتاژ متصل باشد، نه جریان.
      • عدم رعایت این موضوع می‌تواند باعث آسیب به مولتی‌متر، تجهیزات، یا حتی ایجاد خطر برای کاربر شود.

نکات مهم برای استفاده از اجزای مولتی متر

  • قبل از اتصال پراب‌ها، سلکتور را روی مقدار مناسب تنظیم کنید.
  • برای اندازه‌گیری جریان بالا، همیشه از پورت 10A استفاده کنید.
  • اگر نمی‌دانید ولتاژ یا مقاومت مدار چقدر است، ابتدا با بالاترین مقدار اندازه‌گیری شروع کنید و در صورت نیاز مقدار را کاهش دهید.
  • از پراب‌های عایق‌بندی‌شده و سالم استفاده کنید تا از خطر برق‌گرفتگی جلوگیری شود.

3. نحوه کار با مولتی متر برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت

نحوه استفاده از مولتی متر برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت

مولتی متر ابزاری دقیق و قدرتمند است که برای اندازه‌گیری ولتاژ (Voltage)، جریان (Current) و مقاومت (Resistance) به‌کار می‌رود. دقت در تنظیمات و نحوه اتصال پراب‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا یک اشتباه کوچک می‌تواند به دستگاه، مدار یا حتی اپراتور آسیب برساند. در ادامه، نحوه کار با مولتی متر جهت اندازه‌گیری هر یک از این پارامترها را به‌صورت گام‌به‌گام و با فیلم آموزش کار با مولتی متر در هر گونه اندازه گیری و تست  بررسی می‌کنیم.

3.1. اندازه‌گیری ولتاژ DC با مولتی متر

ولتاژ DC (جریان مستقیم) در مدارهای الکترونیکی، باتری‌ها، منابع تغذیه DC و بسیاری از دستگاه‌های دیجیتال دیده می‌شود.

اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر

📌 مراحل اندازه‌گیری ولتاژ DC:

1️⃣ انتخاب حالت مناسب: سلکتور مولتی متر را روی DCV (ولت جریان مستقیم) تنظیم کنید. برخی از مولتیمترهای دیجیتال دارای محدوده خودکار (Auto Range) هستند، اما اگر مدل شما دستی است، محدوده بالاتر از مقدار مورد انتظار را انتخاب کنید (مثلاً برای باتری 12V، محدوده 20V را انتخاب کنید).
2️⃣ اتصال پراب‌ها:

  • پراب مشکی را به پورت COM متصل کنید.
  • پراب قرمز را به پورت VΩmA وصل کنید.

3️⃣ قرار دادن پراب‌ها روی مدار:

  • پراب مشکی (منفی) را به ترمینال منفی منبع تغذیه یا قطعه موردنظر وصل کنید.
  • پراب قرمز (مثبت) را به ترمینال مثبت منبع تغذیه یا قطعه موردنظر متصل کنید.

4️⃣ خواندن مقدار از نمایشگر: مقدار ولتاژ بر حسب ولت (V) روی نمایشگر ظاهر می‌شود. در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام اندازه گیری ولتاژ DC  در کوتاهترین زمان را برای شما قرار داده ایم:

⚠ نکات ایمنی هنگام اندازه‌گیری ولتاژ:

  • در اندازه‌گیری مدارهای با ولتاژ بالا (مانند برق صنعتی)، حتماً از تجهیزات ایمنی مانند دستکش و کفش عایق استفاده کنید.
  • برای ولتاژهای بالاتر از 1000V DC یا 750V AC، از مولتی مترهای مخصوص با استاندارد CAT III یا CAT IV استفاده کنید.
  • اگر مقدار نمایش داده‌شده منفی بود، جای پراب‌ها را تغییر دهید (این موضوع فقط جهت نمایش مقدار را مشخص می‌کند).

3.2. اندازه‌گیری ولتاژ AC با مولتی متر

ولتاژ AC (جریان متناوب) در برق شهری و بسیاری از تجهیزات صنعتی و خانگی به‌کار می‌رود. برای فرا گرفتن کامل نحوه کار با مولتی متر میبایست با نحوه اندازه‌گیری ولتاژ AC آشنا شوید:

اندازه گیری ولتاژ AC با مولتی متر

📌 مراحل اندازه‌گیری ولتاژ AC:

  1. سلکتور را روی ACV تنظیم کنید.
  2. پراب مشکی را به COM و پراب قرمز را به VΩmA وصل کنید.
  3. پراب‌ها را روی دو سر پریز برق یا ترمینال‌های مدار AC قرار دهید.
  4. مقدار ولتاژ را از روی نمایشگر بخوانید.

در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام اندازه گیری ولتاژ AC  در کوتاه ترین زمان را برای شما قرار داده ایم:

نکته: در ولتاژ AC، قطبیت مطرح نیست، بنابراین جای پراب‌های مولتیمتر تأثیری در نتیجه اندازه‌گیری ندارد.

 

3.3. اندازه‌گیری جریان DC با مولتی متر

جریان الکتریکی (A) میزان شارش بار الکتریکی در مدار است و اندازه‌گیری آن بسیار حساس است، زیرا مولتی متر باید به‌صورت سری در مدار قرار بگیرد.

📌 مراحل اندازه‌گیری جریان DC:

1️⃣ اتصال صحیح پراب‌ها:

  • پراب مشکی را به پورت COM متصل کنید.
  • پراب قرمز را به پورت 10A وصل کنید. (اگر جریان کمتر از 200mA است، از پورت VΩmA استفاده کنید).

2️⃣ سلکتور را روی DCA تنظیم کنید.
3️⃣ مدار را باز کنید و مولتی متر را به‌صورت سری در مدار قرار دهید:

  • اتصال سری به این معناست که باید مدار را در نقطه‌ای قطع کرده و پراب‌های مولتی متر را بین این دو نقطه قرار دهید تا جریان از داخل مولتی متر عبور کند.

4️⃣ خواندن مقدار جریان از روی نمایشگر: مقدار نمایش‌داده‌شده بر حسب آمپر (A) یا میلی‌آمپر (mA) خواهد بود.در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام اندازه گیری جریان در کوتاهترین زمان را برای شما قرار داده ایم تا روش کار با مولتی متر هنگام اندازه گیری جریان را به صورت کامل مشاهده کنید:

⚠ نکات ایمنی هنگام اندازه‌گیری جریان:

  • هیچ‌گاه پراب‌ها را مستقیماً به منبع تغذیه متصل نکنید، زیرا می‌تواند باعث آسیب جدی به مولتی متر شود.
  • اگر نمی‌دانید مقدار جریان چقدر است، ابتدا از پورت 10A استفاده کنید و در صورت نیاز، به پورت VΩmA تغییر دهید.
  • برای اندازه‌گیری جریان‌های بالاتر از 10A، از کلمپ متر استفاده کنید، زیرا مولتی مترهای معمولی برای جریان‌های بالا طراحی نشده‌اند.

3.4. اندازه‌گیری مقاومت با مولتی متر

مقاومت الکتریکی (Ω) میزان مقاومت یک قطعه یا مدار در برابر عبور جریان را نشان می‌دهد. این اندازه‌گیری برای تست قطعات مانند مقاومت‌ها، سیم‌پیچ‌ها و حتی اتصالات سیمی به‌کار می‌رود.

📌 مراحل اندازه‌گیری مقاومت:

1️⃣ سلکتور را روی نماد Ω (اهم) تنظیم کنید.
2️⃣ اتصال پراب‌ها:

  • پراب مشکی را به پورت COM متصل کنید.
  • پراب قرمز را به پورت VΩmA وصل کنید.

3️⃣ پراب‌ها را روی دو سر مقاومت قرار دهید.
4️⃣ مقدار مقاومت را از نمایشگر بخوانید.در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام اندازه گیری مقاومت  در کوتاهترین زمان را برای شما قرار داده ایم:

⚠ نکات مهم هنگام اندازه‌گیری مقاومت:

  • هرگز مقاومت را در مدار فعال اندازه‌گیری نکنید! ابتدا برق مدار را قطع کنید تا از تأثیر سایر اجزاء جلوگیری شود.
  • اگر مقدار نمایش داده‌شده “OL” (Overload) یا “1” بود، به این معنی است که مقدار مقاومت بالاتر از محدوده انتخاب‌شده است. در این صورت، سلکتور را روی محدوده بالاتر تنظیم کنید.
  • برای مقاومت‌های کمتر از 1Ω، برخی از مولتی مترها قابلیت جبران افت ولتاژ سیم‌های پراب را دارند.

4.نحوه کار با مولتی متر جهت انجام دیگر تست ها با مولتی متر

انواع دیگر تست ها با مولتی متر

در ادامه این آموزش فارسی کار با مولتی متر دیجیتال و یا آنالوگ ،به آموزش نحوه کار با مولتی متر جهت انجام تست های مختلف میپردازیم:

4.1. تست پیوستگی مدار و تست قطعات الکترونیکی با مولتی متر(Continuity Test)

تست پیوستگی و بررسی سلامت قطعات الکترونیکی از مهم‌ترین کاربردهای مولتیمتر است. این تست‌ها برای عیب‌یابی سیم‌کشی، فیوزها، دیودها و دیگر قطعات مدارهای الکتریکی استفاده می‌شوند. در ادامه، روش‌های انجام این تست‌ها را به‌صورت گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم.تست پیوستگی به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید آیا بین دو نقطه از مدار، اتصال الکتریکی وجود دارد یا خیر. اگر مدار پیوسته باشد، مولتی متر بوق ممتد پخش می‌کند، در غیر این صورت، هیچ صدایی شنیده نمی‌شود.

مراحل انجام تست پیوستگی مدار

1️⃣ انتخاب حالت تست پیوستگی

  • سلکتور مولتی متر را روی علامت بوق (🔊) تنظیم کنید.
  • اگر مولتی متر شما این گزینه را ندارد، از حالت اندازه‌گیری مقاومت (Ω) استفاده کنید.

2️⃣ اتصال پراب‌ها

  • پراب مشکی را به پورت COM وصل کنید.
  • پراب قرمز را به پورت VΩmA متصل کنید.

3️⃣ بررسی مدار

  • پراب‌ها را روی دو سر سیم، مسیر برد الکترونیکی، فیوز یا هر نقطه‌ای از مدار که قصد تست آن را دارید، قرار دهید.

4️⃣ تحلیل نتیجه تست

  • اگر بوق ممتد شنیده شد، مدار سالم و پیوسته است.
  • اگر بوقی شنیده نشد، مدار قطع است یا مقاومت مسیر بالاست.

در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام تست پیوستگی  در کوتاهترین زمان  را برای شما قرار داده ایم تا روش کار با مولتی متر را برای انجام این تست به طور کامل مشاهده کنید:

نکات مهم هنگام تست پیوستگی

  •  قبل از تست، مدار را خاموش کنید تا از آسیب به مولتی متر جلوگیری شود.
  •  اگر بوق قطع و وصل شد، احتمالا مسیر مدار دچار لحیم‌کاری ضعیف یا قطعی موقت است.
  • سیم‌های قدیمی یا خورده‌شده ممکن است در ظاهر سالم باشند اما پیوستگی نداشته باشند، بنابراین تست پیوستگی کمک می‌کند تا این مشکلات شناسایی شوند.

4.2.تست دیود با مولتی متر

دیود یک قطعه الکترونیکی است که جریان را فقط در یک جهت عبور می‌دهد و در جهت دیگر آن را مسدود می‌کند. برای اطمینان از عملکرد صحیح دیود، باید تست دیود انجام شود.

مراحل انجام تست دیود

1️⃣ انتخاب حالت تست دیود

  • سلکتور مولتی متر را روی نماد دیود (🔺|) تنظیم کنید.

2️⃣ اتصال پراب‌های مولتیمتر  به دیود

  • پراب قرمز  مولتیمتر را به آند (پایه مثبت دیود) وصل کنید.
  • پراب مشکی مولتیمتر  را به کاتد (پایه منفی دیود) متصل کنید.

3️⃣ بررسی مقدار نمایشگر مولتیمتر

  • اگر مقدار بین 0.6 تا 0.7 ولت (در دیودهای سیلیکونی) یا حدود 0.3 ولت (در دیودهای ژرمانیومی) نمایش داده شد، دیود سالم است.
  • اگر مقدار OL یا 1 نمایش داده شد، دیود قطع یا سوخته است.

4️⃣ تست در جهت معکوس

  • جای پراب‌های قرمز و مشکی را عوض کنید.
  • در این حالت، باید مقدار OL (Overload) یا عدد بسیار بالا نمایش داده شود.
  • اگر مقدار عددی نمایش داده شد، دیود خراب است و جریان را در هر دو جهت عبور می‌دهد.در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام تست دیود در کوتاهترین زمان را برای شما قرار داده ایم:

نکات مهم هنگام تست دیود با مولتیمتر

  • مدار باید خاموش باشد تا نتیجه تست دقیق باشد.
  • در دیودهای LED، مقدار ولتاژ کمتر از 2V نمایش داده می‌شود و ممکن است LED روشن شود.
  • دیودهای زنر مقدار متفاوتی دارند و برای تست آن‌ها باید از منبع ولتاژ خارجی استفاده شود.

4.3.تست فیوز، مقاومت و سایر قطعات با مولتی متر

بررسی سلامت فیوزها، مقاومت‌ها و سیم‌پیچ‌ها یکی از مهم‌ترین کاربردهای مولتی متر است.

  • تست فیوز با مولتی متر
    •  مولتی متر را روی تست پیوستگی (🔊) یا Ω (مقاومت) قرار دهید.
    •  پراب‌ها را روی دو سر فیوز قرار دهید.
    • اگر بوق ممتد شنیده شد، فیوز سالم است.
    • اگر هیچ صدایی تولید نشد یا مقدار “OL” نمایش داده شد، فیوز سوخته است.

در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام تست فیوز در کوتاهترین زمان را برای شما قرار داده ایم:

  • تست سیم‌پیچ و موتورهای الکتریکی
    •  مولتی متر را روی تست پیوستگی (🔊) قرار دهید.
    •  پراب‌ها را روی دو سر سیم‌پیچ یا سیم‌های موتور بگذارید.
    •  اگر بوق ممتد شنیده شد، اتصال داخلی سالم است.
    •  اگر بوق شنیده نشد، ممکن است سیم‌پیچ قطع یا سوخته باشد.

5. نکات ایمنی هنگام استفاده از مولتی متر

نکات ایمنی هنگام استفاده از مولتی متر

رعایت ایمنی هنگام کار با مولتی متر و اندازه‌گیری‌های الکتریکی حیاتی است. عدم رعایت اصول ایمنی می‌تواند باعث آسیب به دستگاه، مدار و حتی برق‌گرفتگی اپراتور شود. در این بخش، مهم‌ترین نکات ایمنی برای استفاده صحیح از مولتی متر را بررسی می‌کنیم. چرا که بهترین نحوه کار با مولتی متر، استفاده ایمن از آن است.

5.1. چرا ایمنی در اندازه‌گیری‌های الکتریکی با مولتیمتر مهم است؟

مولتی متر برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت مدارهای الکتریکی استفاده می‌شود. بسیاری از این مدارها، به‌ویژه در سیستم‌های برق صنعتی و تجاری، دارای ولتاژ و جریان بالایی هستند که در صورت رعایت نکردن اصول ایمنی، می‌توانند خطرناک باشند. خطرات احتمالی عبارتند از:

  • برق‌گرفتگی: در صورت تماس ناخواسته با ولتاژ بالا
  • آسیب به تجهیزات: در اثر استفاده نادرست از مولتی متر
  • اتصال کوتاه: که ممکن است باعث سوختن قطعات یا آتش‌سوزی شود
  • سوختن مولتی متر: در اثر انتخاب نادرست محدوده اندازه‌گیری

5.2 از محدوده اندازه‌گیری مناسب در مولتیمتر استفاده کنید

یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی در هنگام اندازه‌گیری، انتخاب محدوده ولتاژ یا جریان مناسب در مولتیمتر است.

✔ هرگز ولتاژ بالاتر از محدوده مولتی متر را اندازه‌گیری نکنید. اگر ولتاژ موردنظر از محدوده انتخابی بیشتر باشد، مولتی متر آسیب می‌بیند و ممکن است فیوز داخلی آن بسوزد.
✔ در صورت عدم اطمینان از مقدار ولتاژ، ابتدا بالاترین محدوده را انتخاب کنید و سپس در صورت نیاز مقدار را کاهش دهید.
✔ از مولتی مترهای دارای استاندارد CAT III یا CAT IV برای ولتاژهای بالا (برق صنعتی) استفاده کنید.

مثال: اگر قصد اندازه‌گیری ولتاژ برق شهری (220V AC) را دارید، محدوده بالاتر از 220V را انتخاب کنید (مثلاً 600V AC).

5.3. قبل از استفاده از سالم بودن پراب‌های مولتیمتر اطمینان حاصل کنید

پراب‌های مولتیمتر نقش مهمی در اندازه‌گیری دارند و باید سالم، بدون بریدگی و دارای عایق‌بندی مناسب باشند.

  • پراب‌های آسیب‌دیده را تعویض کنید.
  • از پراب‌هایی با عایق مناسب استفاده کنید تا از برق‌گرفتگی جلوگیری شود.
  • از پراب‌هایی با دسته‌های محافظ (CAT-rated) در ولتاژهای بالا استفاده کنید.
  • قبل از اندازه‌گیری، پراب‌ها را با تست پیوستگی بررسی کنید تا مطمئن شوید که قطع نیستند. در ادامه این آموزش صفر تا صد کار با مولی متر به  توضیح روش تست سالم بودن پراب های مولتی متر میپردازیم:

✅ روش تست سالم بودن پراب‌ها:

  1.  مولتی متر را روی تست پیوستگی (🔊) قرار دهید.
  2.  دو پراب را به هم متصل کنید.
  3. اگر بوق ممتد شنیده شد، پراب‌ها سالم هستند.
  4. اگر بوقی شنیده نشد یا مقدار “OL” نمایش داده شد، پراب‌های مولتیمتر ممکن است قطع باشند.در ادامه فیلم آموزش کار با مولتی متر هنگام تست سالم بودن پراب ها در کوتاهترین زمان را برای شما قرار داده ایم:

 

 5.4.در محیط‌های مرطوب از مولتی متر استفاده نکنید

رطوبت و برق ترکیب بسیار خطرناکی هستند! کار با مولتیمتر در محیط‌های مرطوب می‌تواند باعث برق‌گرفتگی، اتصال کوتاه و آسیب به دستگاه شود.

  • از مولتی متر در مکان‌های خشک و دور از آب استفاده کنید.
  • اگر در محیط‌های صنعتی یا بیرونی کار می‌کنید، از مولتی مترهای مقاوم در برابر آب (IP-rated) استفاده کنید.
  • اگر دستانتان خیس است، هرگز مولتی متر را لمس نکنید.

مثال: هنگام کار در اتاق‌های سرور یا محیط‌های صنعتی که رطوبت بالاست، از مولتی مترهای دارای پوشش محافظ استفاده کنید.

5.5.هنگام کار با برق صنعتی از تجهیزات حفاظتی استفاده کنید

برق صنعتی معمولاً دارای ولتاژ و جریان بالا است که خطر برق‌گرفتگی را افزایش می‌دهد. برای کاهش خطرات، باید از تجهیزات حفاظتی مناسب استفاده کرد.

  • در هنگام کار با برق فشار قوی، از دستکش عایق برق و کفش ایمنی استفاده کنید.
  • برای اندازه‌گیری جریان‌های بالا، از کلمپ متر (Clamp Meter) به جای مولتی متر معمولی استفاده کنید.
  • در صورت امکان، مدار را قبل از اندازه‌گیری خاموش کنید.
  • هرگز هنگام اندازه‌گیری، با یک دست دستگاه و با دست دیگر تجهیزات برقی را لمس نکنید (تا از عبور جریان از بدن جلوگیری شود).

مثال: برای اندازه‌گیری ولتاژ تابلوهای برق صنعتی، از مولتی متر با استاندارد CAT IV و دستکش‌های عایق برق تا 1000 ولت استفاده کنید.

5.6.مولتی متر را به‌درستی در مدار قرار دهید

نحوه اتصال مولتیمتر در مدار بسیار مهم است، زیرا اتصال اشتباه می‌تواند منجر به آسیب به دستگاه یا مدار شود.

  • برای اندازه‌گیری ولتاژ، مولتی متر را به‌صورت موازی با مدار متصل کنید.
  • برای اندازه‌گیری جریان، مولتی متر را به‌صورت سری در مدار قرار دهید.
  • در اندازه‌گیری مقاومت، ابتدا برق مدار را قطع کنید.

مثال:
❌ اگر مولتیمتر را هنگام اندازه‌گیری جریان به‌صورت موازی وصل کنید، اتصال کوتاه رخ می‌دهد و ممکن است دستگاه بسوزد!
✅ در اندازه‌گیری ولتاژ، پراب‌ها را روی دو سر قطعه قرار دهید، اما مولتی متر نباید جریان زیادی را عبور دهد.

5.7. از فیوز محافظ و تجهیزات حفاظتی استفاده کنید

بسیاری از مولتی مترهای حرفه‌ای دارای فیوز داخلی برای محافظت در برابر جریان‌های بالا هستند. این فیوز از مولتی متر در برابر اضافه جریان محافظت می‌کند.

  • قبل از استفاده از مولتی متر، مطمئن شوید که فیوز داخلی سالم است.
  • در صورت سوختن فیوز، آن را با فیوزی با همان مقدار جایگزین کنید (مثلاً 200mA یا 10A).
  • اگر مولتی متر بیش از حد داغ شد، فوراً آن را از مدار جدا کنید.

✅ روش تست فیوز مولتی متر:

  1.  مولتی متر را روی تست پیوستگی (🔊) یا Ω (مقاومت) قرار دهید.
  2.  پراب‌ها را روی دو سر فیوز قرار دهید.
  3. اگر بوق ممتد شنیده شد، فیوز سالم است.
  4. اگر مقدار “OL” نمایش داده شد، فیوز سوخته و باید تعویض شود.

 

6. اشتباهات رایج هنگام استفاده از مولتی متر و راهکارهای آن

اشتباهات رایج هنگام استفاده از مولتی متر و راهکارهای آن

مولتی متر یک ابزار قدرتمند برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان، مقاومت و تست قطعات الکترونیکی است. اما خطاهای رایج هنگام استفاده از آن می‌تواند منجر به اندازه‌گیری نادرست یا حتی آسیب به دستگاه شود. بسیاری از این اشتباهات ناشی از عدم آگاهی از نحوه کار با مولتی متر و روش صحیح استفاده از آن هستند.در این بخش، رایج‌ترین خطاهای هنگام استفاده از مولتی متر، علت احتمالی هر خطا و راهکارهای برطرف کردن آن را در ادامه این آموزش صفر تا صد کار با مولی متر بررسی می‌کنیم.

6.1. خطا: مقدار اندازه گیری شده توسط مولتیمتر نمایش داده نمی‌شود

📌 علت احتمالی:

  • باتری مولتی متر تمام شده است.
  •  مولتی متر در حالت خاموش یا نگه‌داری (Hold) قرار دارد.
  •  پراب‌ها به‌درستی متصل نشده‌اند.

✅ راهکار:

  • باتری را تعویض کنید. اکثر مولتی مترها از باتری 9 ولتی یا باتری‌های سکه‌ای CR2032 استفاده می‌کنند.
  • بررسی کنید که دستگاه روی حالت مناسب تنظیم شده باشد. اگر دستگاه روی حالت “Hold” قرار داشته باشد، مقدار اندازه‌گیری‌شده ثابت می‌ماند و تغییر نمی‌کند.
  • اتصال پراب‌ها را بررسی کنید. گاهی ممکن است اتصال داخلی پورت‌های ورودی دچار مشکل شده باشد.

نکته: اگر پس از تعویض باتری، مولتی متر همچنان روشن نمی‌شود، ممکن است فیوز داخلی آن سوخته باشد.

6.2. خطا: مقادیر غیرواقعی نمایش داده می‌شود

📌 علت احتمالی:

  •  پراب‌ها اشتباه وصل شده‌اند.
  •  سلکتور مولتی متر روی محدوده نادرست تنظیم شده است.
  •  مدار تحت تأثیر تداخل‌های الکترومغناطیسی (EMI) یا نوسانات قرار دارد.

✅ راهکار:

  • اتصال پراب‌های مولتیمتر را بررسی کنید.
    • پراب مشکی همیشه باید به پورت COM متصل شود.
    • پراب قرمز را باید به پورت مناسب (VΩmA یا 10A) وصل کنید.
  • سلکتور را روی محدوده صحیح تنظیم کنید.
    • مثال: اگر قصد اندازه‌گیری ولتاژ 12V را دارید اما مولتی متر روی محدوده 2V تنظیم شده است، مقدار نادرستی نمایش داده خواهد شد.
    • در صورت استفاده از مولتی مترهای دستی، محدوده مناسب را به‌صورت دستی انتخاب کنید.
  • تداخل‌های الکترومغناطیسی (EMI) را بررسی کنید.
    • اگر در نزدیکی منابع قوی الکترومغناطیسی (مانند موتورهای الکتریکی، سیم‌های برق فشار قوی، یا رادیوهای صنعتی) قرار دارید، مقدار نمایش داده‌شده ممکن است نوسان داشته باشد.
    • برای کاهش نویز، از مولتی متر با محافظ EMI استفاده کنید.

نکته: اگر عدد نمایش داده‌شده روی نمایشگر بی‌ثبات است، ممکن است فیوز مولتی متر آسیب دیده باشد و باید تعویض شود.

6.3. خطا: مولتی متر بوق نمی‌زند در تست پیوستگی

📌 علت احتمالی:

  • مدار باز است و اتصال وجود ندارد.
  • پراب‌ها به درستی متصل نشده‌اند.
  • سلکتور مولتیمتر روی حالت دیگری تنظیم شده است.

✅ راهکار:

  • بررسی کنید که سلکتور مولتیمتر روی حالت تست پیوستگی (🔊) باشد.
  • پراب‌ها را روی نقاط صحیح مدار قرار دهید.
  • مدار را از نظر قطعی بررسی کنید. گاهی اتصال لحیم‌کاری‌ها دچار مشکل شده و پیوستگی برقرار نیست.

نکته: اگر مقدار “OL” نمایش داده شد، مدار کاملاً قطع است و پیوستگی ندارد.

6.4. خطا: فیوز مولتی متر می‌سوزد

📌 علت احتمالی:

  • اندازه‌گیری جریان در حالت ولتاژ (اتصال پراب‌ها به پورت VΩmA در هنگام اندازه‌گیری جریان بالا).
  • اتصال کوتاه هنگام اندازه‌گیری جریان.

✅ راهکار:

  • فیوز مولتی متر را تعویض کنید. معمولاً مولتی مترها یک یا دو فیوز محافظ (مثلاً 200mA و 10A) دارند.
  • همیشه برای اندازه‌گیری جریان بالا، از پورت 10A استفاده کنید.
  • برای جلوگیری از آسیب، از کلمپ متر برای جریان‌های بالا استفاده کنید.

نکته: اگر پس از تعویض فیوز، باز هم دستگاه کار نکرد، ممکن است آسیب داخلی به برد مولتی متر وارد شده باشد.

6.5. خطا: نمایشگر عدد “1” یا “OL” را نشان می‌دهد

📌 علت احتمالی:

  •  مقدار اندازه‌گیری‌شده خارج از محدوده انتخابی است.
  •  مدار به‌طور کامل باز است.

✅ راهکار:

  • محدوده اندازه‌گیری را افزایش دهید. اگر مقدار اندازه‌گیری‌شده از محدوده انتخابی بیشتر باشد، نمایشگر عدد “1” یا “OL” را نشان می‌دهد.
  • در تست مقاومت، ابتدا برق مدار را قطع کنید.

نکته: اگر در تست پیوستگی، مقدار “OL” نمایش داده شد، مدار قطع است.

6.6. خطا: هنگام اندازه‌گیری جریان، مولتی متر آسیب می‌بیند

📌 علت احتمالی:

  • مولتی متر به‌صورت موازی در مدار متصل شده است.
  • از محدوده اشتباه برای جریان استفاده شده است.

✅ راهکار:

  • برای اندازه‌گیری جریان، مولتی متر را به‌صورت سری در مدار قرار دهید.
  • برای جریان‌های بالا، ابتدا از محدوده 10A استفاده کنید.

نکته: اتصال اشتباه مولتی متر در اندازه‌گیری جریان، می‌تواند باعث سوختن فیوز یا حتی مدار شود.

📌 جدول خلاصه خطاهای رایج و راهکارها

خطا علت احتمالی راه حل
مقدار نمایش داده نمی‌شود باتری تمام شده است باتری را تعویض کنید
مقادیر غیرواقعی نمایش داده می‌شود پراب‌ها اشتباه وصل شده‌اند اتصال پراب‌ها را بررسی کنید
مولتی متر بوق نمی‌زند مدار باز است اتصال قطعات را بررسی کنید
فیوز مولتی متر می‌سوزد استفاده نادرست در اندازه‌گیری جریان فیوز را تعویض کنید، محدوده صحیح را انتخاب کنید
نمایشگر عدد “1” یا “OL” دارد مقدار خارج از محدوده است محدوده اندازه‌گیری را افزایش دهید
مولتی متر هنگام اندازه‌گیری جریان آسیب می‌بیند اتصال موازی اشتباه در مدار مولتی متر را به‌صورت سری قرار دهید

7.  بهترین راه یادگیری روش کار با مولتی متر 

بهترین روش برای یادگیری کار با مولتی متر

مولتی متر یک ابزار ضروری و پرکاربرد در تست و عیب‌یابی مدارهای الکتریکی و الکترونیکی است. با یادگیری  صحیح نحوه کار با مولتی متر، می‌توانید از خطرات الکتریکی جلوگیری کنید و تست‌های دقیق‌تری انجام دهید.

📌 اگر به دنبال یک مولتیمتر حرفه‌ای هستید، برندهای معتبر مانند Fluke، Hioki و kyoritsu را بررسی کنید چرا که قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای اندازه‌گیری‌های دقیق دارند.و حال با دانستن روش کار با مولتی متر پ ها شما میتوانید بهترین مولتی متر مورد نیاز خود را از  شایورد ابزار پایتخت با بهترین قیمت انتخاب کرده و سفارش دهید.

✅ امیدواریم این آموزش صفر تا صد کار با مولی متر به شما کمک ;vni fhan تا نحوه کار با مولتی متر را به‌طور حرفه‌ای فرا بگیرید!

جدیدتر نحوه کار با پی اچ متر|آموزش صفر تا صد ph متر با 9 گام
بازگشت به لیست
قدیمی‌تر معرفی بهترین مولتی متر ها | مقایسه 5 مارک خوب و دقیق

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *